Η Επικινδυνότητα της Μονοδιάστατης Θετικής Εκπαίδευσης
Η σύγχρονη εκπαίδευση σκύλων έχει γίνει πεδίο έντονων συζητήσεων, αντιπαραθέσεων και –δυστυχώς– δογματισμού. Το κίνημα της «θετικής ενίσχυσης» έχει προσφέρει τεράστια οφέλη στην κατανόηση της συμπεριφοράς των σκύλων, όμως η αποκλειστική προσκόλληση σε μία μόνο μέθοδο μπορεί να οδηγήσει σε ελλείψεις, αποτυχίες και –σε ορισμένες περιπτώσεις– σε σοβαρά προβλήματα συμπεριφοράς.
Για να κατανοήσουμε καλύτερα αυτή τη συζήτηση, εξετάσαμε τις απόψεις των πιο διακεκριμένων εκπαιδευτών και ηθολόγων παγκοσμίως.
Ο Ivan Balabanov, παγκόσμιος πρωταθλητής IGP και θρυλικός εκπαιδευτής εργασιακών σκύλων, αναφέρει: «Ένας σκύλος χρειάζεται ξεκάθαρη καθοδήγηση, συνέπεια και μια ισορροπημένη προσέγγιση που περιλαμβάνει τόσο την επιβράβευση όσο και την επιβολή ορίων. Χωρίς αυτό, ρισκάρουμε να δημιουργήσουμε ένα ζώο που δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του περιβάλλοντός του.»
Ο Michael Ellis, εκπαιδευτής που έχει επηρεάσει δραματικά την εκπαίδευση σκύλων εργασίας, σημειώνει: «Η εκπαίδευση δεν είναι μονόδρομος. Το να βασιζόμαστε αποκλειστικά στην επιβράβευση αγνοεί την ανάγκη για όρια και συνέπειες, δημιουργώντας σκύλους που μπορεί να μην είναι λειτουργικοί σε πραγματικές συνθήκες.»
Η Sheila Booth, συγγραφέας του βιβλίου Purely Positive Training? γράφει: «Η θετική ενίσχυση είναι πανίσχυρο εργαλείο, αλλά όχι πανάκεια. Η εκπαίδευση απαιτεί κατανόηση του ατόμου, της γενετικής του, των κινήτρων του. Δεν μπορούμε να αγνοούμε τη δυναμική του αρνητικού ενισχυτή όταν αυτή είναι απαραίτητη.»
Ακόμα και η Susan Garrett, μια από τις πιο γνωστές θετικές εκπαιδεύτριες στον χώρο των agility σκύλων, έχει δηλώσει: «Η ισορροπία είναι το παν. Οι σκύλοι δεν εκπαιδεύονται σε κενό. Χρειάζονται καθοδήγηση, όχι απλώς λιχουδιές.»
Ο Roger Abrantes, ένας από τους κορυφαίους ηθολόγους στον κόσμο, εξηγεί: «Η εκπαίδευση δεν είναι απλώς θέμα θετικής ή αρνητικής ενίσχυσης. Είναι θέμα επικοινωνίας, αλληλεπίδρασης και κατανόησης της φύσης του σκύλου.»
Ο Bart Bellon, ιδρυτής της θεωρίας NePoPo (Negative, Positive, Positive), προτείνει μια προσέγγιση που βασίζεται στη διαδοχική χρήση αρνητικής και θετικής ενίσχυσης, δημιουργώντας σκύλους που απολαμβάνουν να εργάζονται και κατανοούν ξεκάθαρα τι αναμένεται από αυτούς.
Και βέβαια, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τον Andrew Hale, ο οποίος υπογραμμίζει την ανάγκη της συναισθηματικής ευημερίας των σκύλων, αλλά και την ευθύνη του ανθρώπου να παρέχει δομημένη καθοδήγηση.
Το συμπέρασμα που προκύπτει από αυτήν την έρευνα είναι σαφές: η μονοδιάστατη εκπαίδευση είναι περιοριστική και συχνά επικίνδυνη. Οι σκύλοι είναι ζωντανοί οργανισμοί με σύνθετες ανάγκες και προσαρμόσιμες συμπεριφορές. Μια μέθοδος που λειτουργεί για έναν σκύλο μπορεί να είναι άχρηστη ή ακόμα και επιβλαβής για έναν άλλο.