Κροτοφοβία – Η καλύτερη αντιμετώπιση ενός προβλήματος είναι η πρόληψη.
Καταρχήν μην θεωρείτε τίποτα δεδομένο στην συμπεριφορά του σκύλου σας. Ακόμα και αν ποτέ δεν είδατε κάποια αντίδραση που να αποτελεί ένδειξη για μια κροτοφοβική συμπεριφορά αυτό δεν σημαίνει ότι είστε ασφαλής στο μέλλον. Μια λάθος στιγμή με έναν υπερβολικό κρότο είναι σε θέση να μετατρέψει έναν άφοβο σκύλο, σε κάποιον με φοβίες σε έντονους ξαφνικούς ήχους. Στην γκάμα των “εχθρών” συγκαταλέγεται κάθε ξαφνικός και έντονος ήχος από τα πυροτεχνήματα και τις αστραπές μέχρι και τον θόρυβο που κάνει ένας κάδος σκουπιδιών που κλείνει ή κάποιο αντικείμενο που πέφτει κάτω.
Ας δούμε όμως αρχικά το τι συμβαίνει στους σκύλους που εμφανίζουν αυτή την συμπεριφορά, ώστε να κατανοήσετε την αφετηρία του προβλήματος πριν πάμε στην εκπαιδευτική λύση.
Fight or Flight
Ο σκύλος όπως και εμείς είναι εφοδιασμένος με ένα σύστημα συναγερμού που ενεργοποιείται όταν εμφανίζεται κάποιος κίνδυνος. Το αρχέγονο αυτό σύστημα, μέσα από μια διαδικασία βιοχημικών λειτουργιών, όταν μπαίνει σε δράση δίνει στο σώμα μας την δυνατότητα άμεσης αντίδρασης σε μια απειλή. Η αντίδραση αυτή οριοθετείται σε δύο πιθανές ενέργειες:
Α. Επίθεση στην απειλή – Fight
Β. Φυγή από την απειλή – Flight
Παράλληλα εφοδιάζει το σώμα στιγμιαία με απίστευτη ενέργεια προκειμένου να αντεπεξέλθει στην οποιαδήποτε πρόκληση με ολόκληρο το δυναμικό του. Θα έχετε ακούσει υποθέτω για ιστορίες όπου κάποιος άνθρωπος έφτασε στο σημείο να κάνει κάτι το οποίο θα οριζόταν ως υπεράνθρωπο στα πλαίσια μια τέτοιας κατάστασης. Πίσω από αυτή την δύναμη ορμόνες όπως η αδρεναλίνη παίζουν κυρίαρχο ρόλο.
Κάθε σκύλος έχει διαφορετικό επίπεδο ευαισθησίας που οδηγεί στην ενεργοποίηση αυτού του συστήματος. Για μια φοβία μιλάμε όταν η ευαισθησία αυτή φτάνει σε σημεία όπου το σύστημα φυγής η επίθεσης ενεργοποιείται χωρίς σαφή ένδειξή κινδύνου ή η αντίδρασή είναι υπερβολικά δυσανάλογη με το ερέθισμα. Διαβάστε όσα περισσότερα μπορείτε γιαυτό διότι είναι πάντα ο κύριος ένοχος ανεξάρτητα από το είδος της φοβίας που μπορεί να αντιμετωπίζει ένας σκύλος.
Στο θέμα μας λοιπόν τι συμβαίνει σε έναν σκύλο που μπαίνει σε μια κατάσταση πανικού στο άκουσμα ενός έντονου ήχου;
Η κροτίδα ήδη έχει σκάσει έξω από το σπίτι σου. Ο σκύλος σου τινάζεται στον αέρα το σώμα του μπαίνει σε θέση ετοιμότητας και του δίνει πλήρη ενέργεια…υπάρχει όμως ένα πρόβλημα που είναι ο εχθρός; Κοιτάει γύρω του προσπαθώντας να τον εντοπίσει για να αποφασίσει εάν θα τρέξει ή θα επιτεθεί…η ενέργεια μέσα του αυξάνεται ακόμα περισσότερο. Δεν φαίνεται κανείς. Μια δεύτερη κροτίδα σκάει και ο σκύλος σου τρέχει σαν να τον κυνηγάει ένα φάντασμα…υπάρχει όμως και δεύτερο πρόβλημα … δεν μπορεί να πάει μακριά…δεν μπορεί να τρέξει όσο θα ήθελε…είναι μέσα σε ένα διαμέρισμα. Η ενέργεια εγκλωβίζεται μέσα στο σώμα του αφού δεν μπορεί να την χρησιμοποιήσει και τώρα τον βλέπεις να τρέμει.
Δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τίποτα από όλη αυτή την δύναμη που ξέσπασε μέσα του. Να κρυφτεί είναι η επόμενη λύση τινάζετε όσο πιο γρήγορα μπορεί σε μια γωνία, κάτω από το τραπέζι, στα πόδια σου…τρέμει και περιμένει την εμφάνιση ενός εχθρού πέρα από κάθε φαντασία…ενός εχθρού αντίστοιχου του τρομακτικού ήχου. Οι κρότοι έχουν σταματήσει…αλλά το σώμα του είναι ακόμα γεμάτο με ενέργεια … μια ενέργεια που δεν βρήκε τον τρόπο να εκφραστεί. Ακόμα τρέμει, ούτε η φωνή σου, ούτε το χάδι σου αναγνωρίζονται ως πηγές ασφάλειας.
Λίγη ώρα αργότερα το τρέμουλο αρχίζει να υποχωρεί. Οι αισθήσεις του όμως “κινούνται” σαν να προσπαθούν να εντοπίσουν τον παραμικρό θόρυβο που θα προειδοποιήσει ότι ο εχθρός ξαναπλησιάζει. Δεν μπορεί να του ξανασυμβεί αυτό!!! Είναι σίγουρος ότι ο κίνδυνος είναι υπαρκτός, του το είπε το σώμα του, αυτή η φρικτή αίσθηση που ένιωσε αντιμετωπίζοντας έναν αόρατο εχθρό, σε ένα περιορισμένο χώρο…είναι σίγουρος…φτάνει να κοιτάξει τον τρόμο και στα δικά σου μάτια (που δεν γνωρίζει φυσικά ότι αφορά εκείνον)…Η αλήθεια είναι ότι τώρα φοβάται δύο πράγματα. Τον αόρατο θορυβώδη εχθρό…και το να μην ξαναβιώσει αυτή την οδυνηρή αίσθηση στο σώμα του.
Γιατί συνέβη;
Η κατάληξη σε ένα τέτοιο περιστατικό μπορεί να έχει απόλυτα συγκεκριμένα δεδομένα όσο και σχετικά…συμπτωματικά. Εάν έχετε έναν σκύλο που βιολογικά έχει μέσα του την εύφλεκτη ενεργοποίηση του συστήματος φυγής ή το σύστημα αυτό είναι καταπονημένο επειδή η ζωή που κάνει (αρνητικά βιώματα) το κρατάει σε συνεχή εγρήγορση, μπορούμε να μιλάμε για συγκεκριμένα δεδομένα. Για τα συγκεκριμένα δεδομένα που μπορούν να οδηγήσουν σε μια τέτοια συμπεριφορά μπορείτε να διαβάσετε το κείμενο τα αίτια των προβλημάτων συμπεριφοράς.
Υπάρχουν όμως και κάποια άλλα τα οποία είναι αδιόρατα με την πρώτη ματιά και έτσι τα βάζω σε ένα άλλο επίπεδο. Από αυτά μπορεί να απειληθούν ακόμα και σκύλοι που “δεν μασάνε”. Φυσικά δεν εννοώ ότι εάν σας συμβεί κάτι από τις παρακάτω περιγραφές ο σκύλος σας θα αποκτήσει φοβίες. Καλό, όμως, είναι να έχετε αυξημένη προσοχή…σε καταστάσεις που δημιουργούν υπόβαθρο για την δημιουργία μιας φοβίας.
Το ξάφνιασμα!
Εάν το ερέθισμα ενός κρότου έρθει σε μια στιγμή όπου ο σκύλος σας είναι σε μια στιγμή πλήρους χαλάρωσης αλλά και το περιβάλλον βρίσκεται σε “ακινησία” (πχ απόλυτη ησυχία ενώ ο σκύλος σας κοιμάται) η ξαφνική “επιδρομή” μπορεί να μεταστρέψει τον άφοβο σε κάποιον που είναι συνέχεια σε επιφυλακή. Η επιστροφή από τον ύπνο στην πλήρη αντίληψη χρειάζεται χρόνο έτσι η ενεργοποίηση του συστήματος αντιμετώπισης ενός κινδύνου πριν καν αποκτήσω πλήρη αντίληψη του περιβάλλοντος μπορεί να οδηγήσει σε ένα “ψυχικό” μπέρδεμα με κατάληξη που στην χειρότερη εκδοχή μπορεί να είναι… η δημιουργία μιας φοβίας.
Το άγνωστο!
Σκύλοι οι οποίοι δεν έτυχε να έχουν έρθει ποτέ σε “επαφή” με τέτοιους θορύβους δεν μπορούν να δικαιολογήσουν μέσα από την γνώση τους την μη επικινδυνότητα τους.
Η αντίδρασή σας!
Η κροτίδα σκάει ο σκύλος…τινάζεται…τινάζεστε και εσείς όμως παράλληλα δίνοντας το σαφές μήνυμα ότι πράγματι κάτι τρέχει. Μια στιγμή αργότερα ο σκύλος αναζητά τον αόρατο εχθρό βρισκόμενος σε εγρήγορση…ενώ παράλληλα και εσείς βρίσκεστε σε εγρήγορση αναζητώντας λύση για αυτή την συμπεριφορά. Οι σκύλοι είναι πιο παρατηρητικοί από εμάς…ακόμα και ένα “γούρλωμα” των ματιών σας η μια “διαφορετική συμπεριφορά” από εσάς μπορούν να δώσουν το αντίθετο μήνυμα από ότι θα θέλατε.
Η αδυναμία!
Το σώμα είναι σοφό, έτσι όταν βρίσκεται σε κατάστασης αδυναμίας είναι πιο εύφλεκτο το σύστημα το οποίο πραγματευόμαστε ώστε να προβλέψει μια απειλή και να μην χρειαστεί να δώσει μια μάχη χωρίς δυνάμεις. Ίσως το μυαλό αρκετών πάει σε έναν σκύλο που είναι εξουθενωμένος μετά από έντονη δραστηριότητα. Αντίθετα η άσκηση μέσα σε κάποια όρια θα μπορούσε να παίξει και τον ρόλο προστατευτικής ασπίδας σε τέτοιου είδους ερεθίσματα. Όχι δεν είναι αυτή η σύμπτωση που αναζητούμε…είναι πιο πονηρή.
Ένα μεγάλο μέρος της ενέργειας του σώματος αναλώνεται σε μια πολύ σημαντική ενέργεια…την πέψη. Θα έχετε αισθανθεί υποθέτω το αίσθημα δυσφορίας που προκαλεί μερικές φορές η υπέρμετρη κατανάλωση τροφής. Αυτό συμβαίνει γιατί το σώμα ξεπερνάει τις δυνατότητες του. Παλεύει να αφομοιώσει την περίσσια ποσότητα τροφής που δέχτηκε. Σκεφτείτε τώρα πάνω σε αυτήν την κατάσταση να τεθεί και σε συναγερμό.
Κουτάβι και Γηρατειά!
Τα όργανα του σώματος “γεννιούνται” και “γερνούν” και από αυτόν τον κανόνα δεν αποτελεί εξαίρεση η λειτουργία του εγκεφάλου. Υπάρχουν δύο ηλικίες λοιπόν στις οποίες πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο πως αφήνουμε κάτι να αποτυπωθεί στην ψυχολογία του σκύλου μας. Η πρώτη είναι η παιδική ηλικία όπου όλα αναπτύσσονται και τα συναισθήματα διαμορφώνονται σύμφωνα με τα βιώματα. Υπάρχει ακόμα και για τα συναισθήματα η στιγμή της γέννησης τους. Ο φόβος γεννιέται όταν για πρώτη φορά ενεργοποιηθεί το σύστημα που προαναφέραμε. Σκεφτείτε πόσο διαφορετικό είναι για ένα κουτάβι αυτή η στιγμή της γέννησης του φόβου να είναι κάτι ακραίο αντί για κάτι ήπιο που απλά θα ζωντανέψει μια κατά τα άλλα φυσική λειτουργία άμυνας. Η δεύτερη είναι τα γηρατειά. Θα έχετε παρατηρήσει ότι όταν γερνάμε αυξάνονται τα πράγματα που φοβόμαστε, πιστεύετε ότι δεν συμβαίνει το ίδιο στον σκύλο; Όσο το σώμα γερνά γίνεται πιο αδύναμο έτσι περνάει στην πρόβλεψη να είναι πιο προσεκτικό σε πιθανούς κινδύνους. Ένα ερέθισμα στο οποίο μέχρι χτες δεν έδινε σημασία αύριο να χαρακτηριστεί ως πιθανός κίνδυνος. Προσοχή λοιπόν σε κουτάβια και ηλικιωμένους σκύλους.
Η τοξίνωση του οργανισμού!
Είπαμε ήδη ότι η λειτουργία που ενεργοποιεί τα συναισθήματα και φυσικά το φόβο για τον οποίο μιλάμε είναι βιοχημική. Όταν λοιπόν η χημεία του σώματος είναι γεμάτη εχθρούς το αποτέλεσμα μπορεί να είναι η δυσλειτουργία της. Επιμένω και θα επιμένω ότι δεν μπορείτε να διαχωρίζετε την συμπεριφορά του σκύλου σας από την διατροφή του. Αποφύγετε κάθε συντηρητικό ή τεχνητή ουσία στην διατροφή του προστατεύοντας τόσο την σωματική όσο και την ψυχική του υγεία.
Θωρακίζοντας τον σκύλο από τον φόβο
Πάμε τώρα στην εκπαίδευση. Θα μιλήσουμε για τον “εχθρό” που έρχεται μαζί με την γιορτή του Πάσχα μπορείτε όμως να αλλάξετε τα δεδομένα των ασκήσεων χρησιμοποιώντας και άλλους ήχους όπως αυτοί που αναφέρθηκαν στην αρχή του κειμένου. Επίσης η συμβουλή μου είναι να φροντίσετε παράλληλα για την καθημερινή άσκηση του σκύλου σας άλλα και την σωστή διατροφή του, ώστε να τον θωρακίσετε όσο το δυνατόν περισσότερο απέναντι στον…φόβο!
Στάδιο πρώτο – Γνωριμία με τον ήχο.
Μπείτε στο youtube και κατεβάστε ήχους που σχετίζονται με κρότους και πυροτεχνήματα. Ένας χαρακτηριστικός σύνδεσμος είναι αυτός…πατήστε εδώ. Όποια πλατφόρμα πλοήγησης και εάν χρησιμοποιείτε (firerox, google chrome, explorer) υπάρχουν προγράμματα που σας δίνουν αυτήν την δυνατότητα. Μπορείτε να κάνετε και απευθείας αναπαραγωγή στο youtube επιλέγοντας έτσι και ήχους με πλάνα από πυροτεχνήματα που θα δίνουν και την αίσθηση λάμψεων μέσα στο δωμάτιο της εκπαίδευσης. Φροντίστε όμως να σιγουρευτείτε ότι πρόκειται για πραγματικούς ήχους. Ο σκύλος δεν είναι ανόητος ξέρει να αναγνωρίζει έναν τεχνητό από έναν φυσικό ήχο. Παράλληλα θα έχετε παρατηρήσει ότι ακόμα και σε φυσικά ηχογραφημένους ήχους οι σκύλοι δεν δίνουν πάντα σημασία. Πχ ένα γάβγισμα στην τηλεόραση. Σε αυτό πιθανότατα οφείλεται ότι οι συχνότητες ενός ηχογραφημένου ήχου από έναν φυσικό διαφέρουν. Βρείτε λοιπόν κάτι όσο πιο αληθινό μπορείτε.
Αφού λοιπόν βρείτε τους ήχους που θα χρησιμοποιήσετε μπορούμε να ξεκινήσουμε. Τα εργαλεία μας αρχικά θα είναι οι ήχοι και μερικές φυσικές λιχουδιές.
1.Η πρώτη άσκηση θα γίνει την ώρα του φαγητού. Φροντίστε ο σκύλος σας να πεινάει πραγματικά. Να μην τον έχετε φουσκώσει με λιχουδιές τις προηγούμενες ώρες ενώ εάν είστε από αυτούς που όλο και κάτι παραπάνω βάζουν στο φαγητό του για μια δυο μέρες φροντίστε να τον ταίσετε ελαφρά ώστε να δείξει πραγματικό ενδιαφέρον για το φαγητό του. Επίσης επειδή η άσκηση θα πραγματοποιηθεί σε δωμάτιο που μπορεί να γίνει αναπαραγωγή του ήχου, φροντίστε λίγες μέρες πριν ξεκινήσετε την εφαρμογή της, να αρχίσετε να τον ταΐζετε εκεί ώστε να μην “πονηρευτεί”.
2.Βγάλτε τον σκύλο σας εκτός του χώρου που βρίσκεται η συσκευή που θα αναπαράγει τον ήχο. Εάν υπάρχει μπαλκόνι ακόμα καλύτερα. (προσπαθείτε ότι κάνετε να είναι βασισμένο στην καθημερινότητα σας. Πχ μην τον κλείσετε σε ένα δωμάτιο που δεν τον έχετε ξαναβάλει)
3. Ετοιμάστε το φαγητό του και τοποθετήστε μέσα τις λιχουδιές. ( να είναι κάτι ψιλοκομμένο το οποίο θα μυρίζει και ευχάριστα. Μικρά κομματάκια γαλοπούλας ή ζαμπόν κάνουν) Επίσης βάλτε ελαφρώς μικρότερη ποσότητα φαγητού από αυτή που βάζετε συνήθως ή που ξέρετε ότι καταναλώνει ο σκύλος σας.
4. Βάλτε τους ήχους να παίζουν σε χαμηλή ένταση όπου θα ακούγονται μόνο στο συγκεκριμένο δωμάτιο…σχεδόν ανεπαίσθητα.
5. Ανοίξτε την πόρτα του δωματίου ή του μπαλκονιού που βρίσκεται ο σκύλος σας δείξτε του την τροφή και αφήστε τον να σας ακολουθήσει μέχρι το δωμάτιο που έχετε βάλει τους ήχους να “παίζουν”.
6.Στο κέντρο του δωματίου κατεβάστε την τροφή και αφήστε τον να φάει χωρίς να κάνετε τίποτα άλλο.
7.Αφού ολοκληρώσει καθοδηγήστε τον έξω ή στο άλλο δωμάτιο, μαζέψτε το πιάτο του κλείστε τους ήχους και μετά συνεχίστε φυσιολογικά την ημέρα σας.
Αυτό το κάνετε για δύο μέρες…την τρίτη μέρα κάνετε ακριβώς το ίδιο μόνο που κατά την διάρκεια που τρώει δυναμώνετε το volume ελάχιστα ώστε να γίνει ο ήχος λίγο πιο έντονος…μπορείτε να δυναμώσετε μέχρι το σημείο που ο σκύλος σας δεν θα δίνει καμιά σημασία στους ήχους. Εάν παρατηρήσετε ότι η προσοχή του στράφηκε προς αυτούς υποχωρήστε άμεσα χωρίς να δείξετε κάποιο σημάδι άγχους. ( κρατάτε διαστήματα μιάς ή δύο ημερών από κάθε εκπαιδευτική ημέρα)
Στάδιο δεύτερο – Η σύνδεση.
Αυτή την φορά χρειαζόμαστε τους ήχους και ένα συνεργάτη, που ο σκύλος γνωρίζει και δεν θα δώσει σημασία στο ότι βρίσκεται σπίτι μας.
1. Βγάζετε τον σκύλο και πάλι εκτός “δωματίου ήχου”. (να έχει δει την ύπαρξη του “συνεργού” στο σπίτι). Αυτή την φορά όμως η άσκηση δεν είναι την ώρα του ταΐσματος. Η άσκηση είναι καλό να γίνει με τον σκύλο σχετικά πεινασμένο…άρα μακριά από την ώρα που τον έχετε ταΐσει.
2. Βάζετε μερικές λιχουδιές στην τσέπη σας ενώ ενημερώνετε τον “βοηθό εκπαιδευτή” να ανοίξει τον ήχο σε σημείο που να ακούγετε ανεπαίσθητα μέχρι το σημείο που θα “ανοίξετε” στον σκύλο σας για να μπει.
3. “Ανοίγετε” και δίνετε την πρώτη λιχουδιά τον σκύλο σας
4.Ο στόχος σας είναι να προσεγγίσετε αργά και επιβραβεύοντας ανά μερικά βήματα τον σκύλο σας στον χώρο που ο ήχος αναπαράγεται. Δεν τον χαϊδεύετε αλλά ανταμείβετε μόνο με λιχουδιές και πάντα μόνο μια κάθε λίγα βήματα. Του μιλάτε γλυκά αλλά φυσιολογικά σαν να παίζετε χρησιμοποιώντας το όνομά του αλλά και όποιες φιλοφρονήσεις συνηθίζετε να χρησιμοποιείτε στο κάλεσμά του. ( Ο σκύλος πρέπει να πιστεύει ότι η αντίδραση που επιβραβεύεται είναι η ανταπόκριση στο κάλεσμα. Μπορείτε να αυτοσχεδιάζεται πηγαίνοντας μπρος πίσω στην διαδρομή προς το δωμάτιο ήχου, μην βιαστείτε να φτάσετε στον στόχο). Μην επιβραβεύσετε σε καμία περίπτωση την προσοχή του στον ήχο. Παράλληλα ανάλογα με τις αντιδράσεις του σκύλου σας ζητάτε στον “συνεργό” να κάνει μικρές αυξομειώσεις στον ήχο. (μην ανεβάσετε πολύ τον ήχο ακόμα και εάν η ανταπόκριση του σκύλου σας πιστεύετε ότι θα είναι απόλυτη και μιλάτε στον συνεργό σας με παιχνιδιάρικο τρόπο κοιτώντας τον σκύλο σας ώστε να νομίζει ότι απευθύνεστε σε εκείνον).
5. Όταν φτάσετε στον χώρο στόχο του δίνετε δύο τρεις λιχουδιές φροντίζοντας να κρατήσετε την προσοχή του στραμμένη σε εσάς. Ένα λεπτό παραμονής με τους ήχους είναι οκ για να έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς και αυτό το βήμα. Επίσης φροντίστε να έχετε ενημερώσει τον συνεργάτη σας να μην κοιτάει τον σκύλο αλλά να φαίνεται ότι απασχολείτε με κάτι άλλο.
Και αυτό το βήμα το επαναλαμβάνετε για δύο μέρες (μην ξεχνάτε τα ενδιάμεσα διαλείμματα 1-2 ημερών) αυξάνοντας ελάχιστα τα όρια του ήχου μέχρι το σημείο που ο σκύλος δεν ασχολείται. Επειδή φυσικά δεν ξέρω τον χώρο σας, προσέξτε να μην είναι μεγάλη η απόσταση εισόδου του σκύλου από το δωμάτιο με τους ήχους. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει το ανεπαίσθητο άκουσμα στην είσοδο να είναι εκκωφαντικό όταν φτάσετε στο δωμάτιο. Ο ήχος δεν πρέπει ποτέ να φτάσει σε υψηλά επίπεδα.
Στάδιο τρίτο – Το ξάφνιασμα.
1. Αυτή την φορά χρειάζεστε ήχους που θα ξεκινήσουν 10 δευτερόλεπτα μετά αφού πατήσετε την αναπαραγωγή.
2. Δεν βγάζετε τον σκύλο σας έξω αλλά φροντίστε ήδη να είναι στις τσέπες σας οι λιχουδιές χωρίς ο σκύλος σας να το έχει καταλάβει. Επειδή ακόμα και εάν δεν σας δει θα σας μυρίσει καλό είναι να τις έχετε βάλει μέσα σε ένα μικρό σακουλάκι για να μην μυρίζουν, αλλά και να έχετε πλύνει τα χέρια σας καλά. Κρύψτε λοιπόν καλά τα στοιχεία.
3.Τοποθετείστε το volume στην μέση ανάμεσα στο 0 και το ανώτερο σημείο που φτάσατε με τις προηγούμενες ασκήσεις
4. Καθίστε για λίγη ώρα στο δωμάτιο εκπαίδευσης με τον σκύλο σας με φυσική συμπεριφορά. Κάποια στιγμή που τα πάντα θα είναι ήρεμα τουλάχιστον 10 λεπτά μετά μπορείτε να πατήσετε το play.
5. Ξεκινάτε λοιπόν και την χρονομέτρηση από μέσα σας. Στο 8 απευθύνεστε στο σκύλο σας βγάζοντας την λιχουδιά. Χρησιμοποιείστε μια δική σας προσομοίωση του “κοίτα τι έχω εδώ για σένᨔ βάση του πώς του μιλάτε σε ανάλογες περιστάσεις.
6. Αφήστε τον ήχο να ηχεί ενώ δίνετε μια δύο λιχουδιές ενώ αυτή την φορά κατευθύνετε τον σε άλλο δωμάτιο σταδιακά και μετά πάλι στο δωμάτιο ήχου. Μια δυο λιχουδιές μετά την επιστροφή σας και η άσκηση ολοκληρώθηκε.
Επαναλάβατε και πάλι μια δύο μέρες την άσκηση με τα γνωστά ενδιάμεσα διαλείμματα.
Τώρα, ήδη θα είστε εξοικειωμένος με το ζητούμενο μας και μπορείτε να αυτοσχεδιάσετε μπερδεύοντας τα τρία παραπάνω στάδια και δημιουργώντας δικές σας ασκήσεις πάνω σε αυτή την φιλοσοφία. Μπορείτε να αυξήσετε σταδιακά τον ήχο, να καθοδηγείτε τον σκύλο σας με λιχουδιές μπαίνοντας και βγαίνοντας από το δωμάτιο ή και να μεταφέρετε σε άλλα δωμάτια τον ήχο. Επίσης μπορείτε εκτός από το κάλεσμα να βάλετε και το κάτσε ή το κάτω στην εκπαίδευση του…θυμηθείτε ο σκύλος πρέπει να πιστεύει ότι κάνει ασκήσεις που σχετίζονται με την ανταπόκρισή του στις οδηγίες σας.
Στάδιο Τέταρτο – Ρεαλισμός. (Στις ασκήσεις που χρειάζεται να προκληθεί κάποιος κρότος εξωτερικά διασφαλίστε ότι δεν θα ταράξετε την ηρεμία των υπολοίπων κάτοικων, δίποδων και τετράποδων, της περιοχής, αλλιώς σας παρακαλώ να μην προχωρήσετε στην υλοποίηση τους. Επίσης διασφαλίστε ότι τα υλικά που χρησιμοποιείτε είναι μέσα στο πλαίσιο που ο νόμος ορίζει).
Εδώ οι ηχογραφημένοι ήχοι τελειώνουν…χρειαζόμαστε τον συνεργό μας, μερικούς κρότους και τις λιχουδιές μας.
1.Ο συνεργός είναι εκτός σπιτιού σε σημείο όπου ο ήχος θα φτάσει στα αυτιά μας αλλά δεν θα είναι έντονος.
2. Εμείς κινούμαστε μέσα στο σπίτι φυσιολογικά με τον σκύλο μας με τις γνωστές λιχουδιές στην τσέπη.
3.Ενημερώνουμε με το τηλέφωνό μας τον ακριβή χρόνο που θέλουμε να ξεκινήσει (προσπαθήστε να συγχρονίσετε την δράση σας).
4.Χρειαζόμαστε 3 με 4 κρότους σε συγκεκριμένη χρονική απόσταση μεταξύ τους ώστε να μπορούμε να δίνουμε την λιχουδιά ακριβώς ή πριν την στιγμή του κρότου. Ποτέ δεν δίνουμε λιχουδιά εάν δεν είμαστε βέβαιοι ότι ο σκύλος μας δεν έχει την προσοχή του σε εμάς και εάν δούμε οτιδήποτε ανησυχητικό μεταφέρουμε την δράση μας σε χώρο που ο ήχος δεν ακούγετε σχεδόν καθόλου όπου δίνουμε μερικές λιχουδιές μέχρι ο συνεργάτης μας να σταματήσει το “έργο” του.
5. Και πάλι η αίσθηση του σκύλου είναι ότι κάνετε ασκήσεις οι οποίες αφορούν στο να μάθει να ανταποκρίνεται στο κάλεσμα ή τις οδηγίες σας.
Αυτή την άσκηση μπορείτε να την επαναλάβετε άλλες 2 φορές χωρίς τα διαλείμματα της μιας δυο ημερών που είπαμε στις προηγούμενες.
Στάδιο Πέμπτο – Η βόλτα
Εάν τα καταφέραμε μέχρι εδώ σειρά έχει το έξω.Αυτή τη φορά χρειάζεστε τον συνεργό, τους κρότους και φυσικά τις λιχουδιές
1.Ο συνεργός βρίσκεται σε σημείο στο οποίο δεν θα πλησιάσετε και φυσικά ο σκύλος δεν πρέπει να τον δει.
2. Εσείς κινείστε σε γνωστά σημεία βόλτας στα οποία ο ήχος όμως από τους κρότους πρέπει και πάλι να μην φτάνει έντονος.(Πάντα με λουρί και εφόσον εφαρμόζετε τις νομικές και μη επισημάνσεις που προαναφέραμε. Διαφορετικά μεταφέρετε την εκπαίδευση σε κάποιο πιο απόμερο μέρος όπου δεν θα ενοχλήσετε).
3. Με συγχρονισμένη δράση όπως και στο προηγούμενο βήμα ξεκινάτε να παίζετε το παιχνίδι της “βασικής εκπαίδευσης”. Στόχος σας να κρατήσετε το ενδιαφέρον του σκύλου επάνω σας και στις λιχουδιές ενώ περπατάτε. Η πρώτη λιχουδιά πρέπει να δοθεί λίγο πριν τον πρώτο κρότο. Εάν δείτε οτιδήποτε “ύποπτο” σταματάτε την διαδικασία με τις λιχουδιές και περπατάτε παίρνοντας απόσταση με τον σκύλο σας σας να μη συμβαίνει τίποτα. Μην δείξετε κανένα άγχος και μην επιταχύνετε το βήμα σας. Επίσης η επανάληψη των κρότων πρέπει να είναι αρκετά μακριά χρονικά ώστε εάν κάτι δεν πάει καλά να ενημερώσετε τον συνεργάτη σας να σταματήσει.
Αφού σιγουρευτείτε για τα παραπάνω μπορείτε να τσεκάρετε την επιτυχία σας εφαρμόζοντας τα χωρίς την βοήθεια της ανταμοιβής. Πχ κάθομαι στο δωμάτιο με τον σκύλο μου έχοντας βάλει τους ήχους να αναπαράγονται ή ζητάω από τον συνεργάτη μου να σκάσει μια κροτίδα ΜΑΚΡΙΑ ενώ κάνω μια βόλτα.
Στάδιο Έκτο … για έμπειρους – Αντιστρέφοντας την σημασία του ερεθίσματος.
Στις προηγούμενες ασκήσεις ο στόχος μας ήταν να διδάξουμε τον σκύλο μας να αγνοεί τους κρότους και να τους θεωρεί κάτι μη άξιο προσοχής. Για το επόμενό βήμα είναι σημαντικό να έχετε περάσει όλες τις ασκήσεις με επιτυχία αλλά και ο βαθμός ενσυναίσθησης του σκύλου σας να είναι υψηλός. Για το τι εννοώ ενσυναίσθηση μπορείτε να διαβάσετε εδώ. Το σημαντικό σε αυτή την φάση είναι σε καμία περίπτωση να μην επιβραβεύσετε την προσοχή του σκύλου σας στο θόρυβο. Αντίθετά θα χρησιμοποιήσουμε τον θόρυβο με παρόμοιο τρόπο που χρησιμοποιούν κάποιοι εκπαιδευτές το κλίκερ στην εκμάθηση των εντολών. Χρειαζόμαστε λοιπόν τις γνωστές μας λιχουδιές και έναν ηχογραφημένο επαναλαμβανόμενο ανά 5 με 7 δευτερόλεπτα κρότο.
1. Έχοντας τις λιχουδιές στην τσέπη σας οδηγήστε τον σκύλο σας στο γνωστό δωμάτιο.
2. Πατήστε την αναπαραγωγή με το Volume πάλι σε χαμηλή ένταση που θα δίνει έναν ανεπαίσθητο ήχο. Ο πρώτος κρότος πρέπει να έρθει σε λιγά δεύτερα ώστε να προλάβετε να προετοιμαστείτε.
3. Μόλις ακούσετε τον πρώτο “αχνό κρότο” δώστε αμέσως την λιχουδιά στον σκύλο σας. Επαναλάβατε το ίδιο για διάστημα ελάχιστων λεπτών.
4. Κλείστε την αναπαραγωγή και δώστε πολλά χάδια στον σκύλο σας.
Η άσκηση αυτή εάν ο σκύλος σας έχει βασική εκπαίδευση μπορεί να γίνει ενδιαφέρουσα εμπλέκοντας μέσα και κομμάτια εντολών όπως το κάτσε και το κάτω. Η σειρά σε αυτή την περίπτωση είναι Εντολή- Κρότος-Ανταμοιβή. Θυμηθείτε όμως, ο στόχος είναι ο σκύλος σας να θεωρήσει ενδόμυχα τον ήχο ως προάγγελο μιας λιχουδιάς και όχι να στραφεί στον ήχο. Επίσης να γνωρίζετε ότι υπάρχει η πιθανότητα να οδηγήσετε τον σκύλο σας στην αντίπερα όχθη και όταν ακούει κάποιο κρότο να σας απευθύνεται γαβγίζοντας (Μετάφραση: Που είναι η λιχουδιά μου;) Σταδιακά και εδώ μπορείτε να ανεβάζετε την ένταση ή να οδηγήσετε την άσκηση έξω από το χώρο σας. Μην ξεπερνάτε ποτέ τα 2 με 3 λεπτά κατά την άσκηση και αφήνετε πάντα διαλείμματα 1 ημέρας το λιγότερο. Επίσης, για τους “τολμηρούς” μπορείτε να έχετε μέσα στην διάρκεια της μέρας τις γνωστές λιχουδιές “οπλισμένες” στην τσέπη και να “στήσετε” ένα κρότο σε άσχετες στιγμές όπου θα επιβραβεύσετε άμεσα τον σκύλο σας εάν δεν δώσει καμία σημασία. Προσέξτε για ακόμα μια φορά ο κρότος είναι ο προάγγελος τις λιχουδιάς θα καταλάβετε την επιτυχία της άσκησης εάν μετά από έναν κρότο ο σκύλος στρέφεται απευθείας σε εσάς σαν να περιμένει κάτι. Επίσης ποτέ ο κρότος δεν πρέπει ποτέ να είναι έντονος σε σημείο να δημιουργήσει φόβο.
Γενικές αρχές ασκήσεων!
Ο ήχος πρέπει πάντα να ξεκινάει από ανεπαίσθητος και να δυναμώνει μέχρι σημεία ανεκτά που δεν μπορούν να δημιουργήσουν φόβο. Σε καμία περίπτωση μην φτάσετε να εκθέτετε τον σκύλο σας στα αληθινά “ντεσιμπέλ” ενός κρότου παρά μόνο εάν έχετε την επίβλεψη εκπαιδευτή…επαγγελματία! Μην εμπλέκεται το χάδι σας στις ασκήσεις με ανταμοιβή με τροφής. (Το χάδι παράλληλα με την τροφή πολλές φορές “απαξιώνει” την σημασία του, διότι ο σκύλος ιεραρχεί την τροφή ως σημαντικότερη). Σταματήστε με την παραμικρή ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά. Μην βιάζεστε να θωρακίσετε το σκύλο σας έναντι των θορύβων για να εφαρμόσετε τα παραπάνω πρέπει να υπάρχει αρκετός χρόνος αλλιώς θα οδηγηθείτε σε κάποιο βήμα που μπορεί να δημιουργήσει αυτό το πρόβλημα. Εάν δεν προλάβατε να διαβάσετε εγκαίρως το κείμενο (τουλάχιστον τρείς εβδομάδες πριν) μείνετε μόνο στην προστασία του σκύλου σας όπως θα περιγραφεί παρακάτω. Τώρα υπάρχουν σκύλοι που δεν ενδιαφέρονται για λιχουδιές, (τους έχω μια αδυναμία). Την θέση της λιχουδιάς μπορεί να την πάρει κάποιο αγαπημένο παιχνίδι ή ακόμα καλύτερα το χάδι σας εάν αποτελεί σημαντικό “ερέθισμα” επιβράβευσης για το σκύλο σας. Εάν το χάδι σας είναι τόσο σημαντικό επίσης…συγχαρητήρια!
Εύχομαι όλα να πάνε καλά…και να θυμάστε μην βιάζεστε και μην κάνετε τίποτα εάν δεν είστε απόλυτα σίγουρος για κάθε σας βήμα. Επίσης με την παραμικρή ένδειξη καλέστε έναν επαγγελματία εκπαιδευτή σκύλων.
Τέλος οι ασκήσεις αφορούν σκύλους που δεν έχουν προβλήματα επιθετικής συμπεριφοράς και ειδικά εάν αφορούν στην τροφή. (επιθετικότητες κατά την διάρκεια του γεύματος) και φυσικά δεν μπορούν να υποκαταστήσουν σε καμία περίπτωση την απευθείας εκπαίδευση του σκύλου σας από ειδικό.
Τώρα για τους σκύλους που έχουν ήδη κροτοφοβία μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις παραπάνω ασκήσεις διπλασιάζοντας όλους τους χρόνους υλοποίησης τους (μιλώ για τις επαναλήψεις των ασκήσεων και τα διαλείμματα και όχι τους χρόνους εκτέλεσης τους) και επιλέγοντας ήχους που σχετίζονται με τον φόβο του σκύλου σας. Θυμηθείτε όμως η άσκηση και η διατροφή έρχονται πρώτα από όλα. Επίσης, σε σοβαρές καταστάσεις υπάρχουν φυσικά βοηθήματα κατά την διάρκεια της εκπαίδευσης τα οποία μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αφού πάρετε την σύμφωνη γνώμη του κτηνιάτρου σας. Κάποια από αυτά είναι ειδικές τροφές με προσθήκη, ΦΥΣΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ, βιταμινών και βοτάνων ή το σύμπλεγμα βιταμινών β με μαγνήσιο και τρυπτοφάνη.
Θέλω επίσης να σας πω κάτι για να ξεκαθαρίσω την θέση μου ξεκινώντας με το κείμενο της κροτοφοβίας μια σειρά πρακτικών κειμένων εκπαίδευσης. Ζούμε σε μια χώρα που οικονομικά πολλοί από εσάς (όχι δεν έχω λύσει το δικό μου οικονομικό ζήτημα) βρίσκονται σε δύσκολη θέση και που δεν υπάρχει η δυνατότητα να πληρώσετε έναν εκπαιδευτή σκύλων. Γι αυτό και έχω επιλέξει τα κείμενά μου να σας δείξουν έναν ξεκάθαρο δρόμο εμπιστευόμενος την κρίση σας.
Υπάρχει όμως ένα όριο που εσείς πρέπει να βάλετε μόνοι σας…σας ζητώ λοιπόν να είστε πολύ προσεκτικοί και να ξεκινάτε κάτι μόνο με την σιγουριά ότι καταλάβατε και με την ευθύνη απέναντι σε ένα πλάσμα που αρκετά πειραματίστηκε ο άνθρωπος επάνω του…αυτά! Επίσης, εφόσον ο βιοπορισμός μου μου το επιτρέπει σε μια δεδομένη στιγμή προτιμώ να αναλάβω δωρεάν έναν σκύλο από το να δημιουργηθεί μεγαλύτερο πρόβλημα στην προσπάθεια σας να λύσετε κάποιο ζήτημα στην συμβίωσή σας. Συνεχίζουμε…
Το Πάσχα θα έρθει λοιπόν κάνετε δεν κάνετε τα παραπάνω και στις δύο περιπτώσεις όμως εφαρμόζετε τα παρακάτω.
Την Mεγάλη Eβδομάδα φροντίζετε πάντα τα παράθυρα και τα παντζούρια να είναι κλειστά ώστε να απομονώνετε τους εξωτερικούς ήχους ή και τις λάμψεις. Επίσης, ας υπάρχει πάντα ήχος εντός σπιτιού μουσική ή κάποια ταινία να παίζει, ώστε να βοηθάει στην κάλυψη των ήχων. (Μην βάζετε ειδήσεις γιατί τότε θα αποκτήσετε εσείς κάποια φοβία). Μην αφήνετε μόνο τον σκύλο σας χωρίς ανοιχτά φώτα. Το εσωτερικό φως καλύπτει τις εξωτερικές λάμψεις από τα πυροτεχνήματα των θερμόαιμων. Μην αφήνετε τον σκύλο σας σε μπαλκόνια και εξωτερικούς χώρους. Μην δένετε τον σκύλο σας. Χωρίστε τα γεύματα του σε δύο φορές την ημέρα εάν μέχρι τώρα ήταν μόνο μια, φυσικά με την σύμφωνη γνώμη του κτηνιάτρου σας. Μην χαϊδεύετε τον σκύλο σας εάν τον δείτε να φοβάται κάποιον ήχο διότι έτσι απλά του ενισχύετε την άποψη περί κινδύνου. Αποφύγετε τις βόλτες σε σημεία που γνωρίζετε ότι συχνάζουν “πλακατζήδες” και μην αφήνετε ελεύθερο το σκύλο σας σε μη περιφραγμένους χώρους. Εάν δείτε κάτι ανησυχητικό επικοινωνήστε απευθείας με έναν επαγγελματία εκπαιδευτή σκύλων πριν πάρει διαστάσεις. Φυσικά το βράδυ της ανάστασης όλα αυτά μαζί συν το ότι θα πρότεινα να μην ταΐσετε τον σκύλο σας πριν φύγετε από το σπίτι. Μπορείτε φυσικά να του αφήσετε κάποιο παιχνίδι ή κάποιο ειδικό σκεύασμα λιχουδιάς μόνο εφόσον ξέρετε ότι θα τον απασχολήσει αρκετά αλλιώς εάν απλά το καταπιεί σε 5 λεπτά δεν υπάρχει κανένα όφελος. Τέλος, κάτι που δεν έχει σχέση με την κροτοφοβία αλλά είναι σημαντικό…ΜΗΝ ΔΩΣΕΤΕ ΚΟΚΑΛΑ ΣΤΟΝ ΣΚΥΛΟ ΣΑΣ. Καταλαβαίνω ότι θέλετε να δώσετε μια αίσθηση γιορτής και για αυτόν…και μπορείτε! Στο γιορτινό τραπέζι μπορείτε να συμπεριλάβετε στο γεύμα του με την κανονική του τροφή λίγες προσθήκες της γαλοπούλας ή του ζαμπόν που τόσο μας βοήθησαν.
Σας εύχομαι από καρδιάς Καλή Ανάσταση σε όλα τα επίπεδά!
Χρήστος Κούτσης
Εκπαιδευτής Σκύλων
Το κείμενο είναι ενημερωτικό και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την απευθείας συνεργασία με έναν επαγγελματία Εκπαιδευτή Σκύλων. Επίσης απαγορεύεται η μερική ή ολική αναπαραγωγή του κειμένου “Προστατεύστε τον σκύλο σας από την κροτοφοβία” ακόμα και εάν εμπεριέχει την πηγή προέλευσης με μόνη εξαίρεση την απευθείας κοινοποίηση του σε Social Media.