«Η πιο ύπουλη μορφή βίας είναι το σοκ. Δεν χρειάζεται πια να σε φυλακίσουν – σε κάνουν να σταματήσεις να αντιδράς»
Naomi Klein – Το Δόγμα του Σοκ
Τι μας συμβαίνει τελικά;
Πώς γίνεται να έχουν περάσει 10 χρόνια μνημόνια, φτώχεια, αυτοκτονίες, πυρκαγιές, πλημμύρες, νεκροί στα Τέμπη, να πνίγεται ο κόσμος στο Αιγαίο, να πεθαίνουν τα παιδιά του από κακοστημένα έργα, και να μη ξεσηκώνεται κανένας;
Αυτό δεν είναι κανονικό. Αυτό δεν είναι απάθεια. Είναι αρρώστια. Είναι αυτό που η ψυχολογία το λέει μαθαίνουσα αδυναμία. Όταν σου τσακίζουν τη ζωή ξανά και ξανά και ξανά, και βλέπεις ότι τίποτα δεν αλλάζει, στο τέλος σταματάς να παλεύεις. Μαθαίνεις να μην περιμένεις. Και αυτή η παραίτηση, αυτή η σιωπή, γίνεται κομμάτι του εαυτού σου. Δεν είναι ότι δεν θες – δεν βλέπεις πια το νόημα.
Αν όλα αυτά συνέβαιναν τη δεκαετία του ’80, θα είχε ξεσηκωθεί όλη η Ελλάδα. Θα είχαν ξηλώσει τα πεζοδρόμια οι οικοδομοι. Θα είχαν χρειαστεί τόνοι από δακρυγόνα και πάλι δεν θα έκαναν τίποτα. Τότε Υπήρχε θυμός. Υπήρχε αντίδραση. Υπήρχε νεύρο. Σήμερα;
Ακόμα κι όταν ένα εκατομμύριο άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους για τα Τέμπη, δεν έμοιαζε με εξέγερση. Έμοιαζε με μνημόσυνο χωρίς φωνή. Περπατούσαν με το κινητό στο χέρι, τραβώντας selfie ή βίντεο της πορείας. Τα χέρια που σηκώθηκαν κρατούσαν οθόνες, όχι γροθιές. Ημουν γωνία Πανεπιστήμιου και Συντάγματος και δεν έφταναν καν σαν ήχος τα συνθήματα, μόνο κάτι σκόρπια χειροκροτήματα! Ο κόσμος ήταν εκεί… χωρίς να είναι εκεί. Υπνωτισμένος. Λες και το έγκλημα δεν τους πόναγε, λες και δεν υπήρχε στην πλάτη τους μια και πλέον δεκαετία υποδούλωσης. Λες και η πορεία ήταν μια εμπειρία προς καταγραφή, όχι μια κραυγή απόγνωσης.
Η εξουσία δεν σε φοβάται. Σε έχει εκπαιδεύσει να αποδέχεσαι. Όχι με τανκς – με κρίσεις. Κρίση οικονομική, κρίση υγειονομική, κρίση θεσμών, κρίση τιμών, κρίση αξιών. Κάθε φορά που πήγες να σηκώσεις κεφάλι, σου άλλαξαν το πρόβλημα. Να μην προλάβεις να θυμώσεις. Να μην έχεις χρόνο να οργανωθείς. Να μην ξέρεις καν ποιος σε πατάει.
Κι έτσι φτάσαμε εδώ. Που καίγεται ένα παιδί και εσύ ανάβεις ένα κερί.
Το κερί στις 15 του μήνα. Όταν ο λογαριασμός δείχνει μηδέν. Όταν μετράς τα λεφτά μέχρι το τελευταίο ευρώ για ρεύμα, σούπερ μάρκετ, φαγητό στο σκύλο. Και αντί να φωνάξεις, λες «ας φτάσουμε μέχρι την Παρασκευή». Αυτό είναι το κερί. Ένα εσωτερικό μνημόσυνο της αξιοπρέπειάς σου. Δεν το ανάβεις σε εκκλησία. Το ανάβεις με την παραίτηση. Το ανάβεις όταν πιστεύεις ότι δεν αξίζει να παλέψεις πια.
Αυτή είναι η νέα Ελλάδα. Οι νέοι των 400 ευρώ. Τα ζευγάρια που γυρνάνε στους γονείς τους. Οι γονείς που ζουν με συντάξεις πείνας. Οι άνεργοι που δεν τολμάνε να πουν «είμαι άνεργος», και απλώς λένε «κάνω κάτι δικά μου». Οι μαθητές που μαθαίνουν να κοιτάνε κάτω. Οι φοιτητές που τους σκοτώνουν και λες “ήταν απλώς ένα δυστύχημα”. Και η τηλεόραση να σου λέει «μην ανησυχείτε, όλα υπό έλεγχο».
Δεν είναι όλα υπό έλεγχο. Ο κόσμος είναι νεκρός μέσα του και αυτό είναι ψυχική συντριβή.
Και ξέρεις ποιο είναι το χειρότερο; Ότι αυτή η κατάσταση δεν είναι φυσική. Τη διδάχτηκες. Σε εκπαίδευσαν στην παραίτηση. Σου έμαθαν ότι όποιος φωνάζει είναι γραφικός. Ότι η αντίδραση είναι “ψεκασμένη”. Ότι η ελπίδα είναι επικίνδυνη. Και κάπως έτσι ο λαός έγινε πελάτης. Και ο πολίτης έγινε βουβό φάντασμα.
Και τωρα δεν χρειάζεται πια να σε καταστείλουν. Απλώς σε παρακολουθούν.
X.K.