Η δογματική προσέγγιση της θετικής εκπαίδευσης (δηλαδή η αντίληψη ότι πρέπει να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά θετικές ενισχύσεις και ποτέ διορθώσεις ή όρια) έχει αμφισβητηθεί από διάφορους επιστήμονες που μελέτησαν τη συμπεριφορά των σκύλων με επιστημονικά δεδομένα. Εξετάζοντας τις θεωρίες των Raymond & Lorna Coppinger, του James Serpell και του Ádám Miklósi, προκύπτουν σημαντικά επιχειρήματα που καταρρίπτουν τη μονοδιάστατη θετική εκπαίδευση.
David & Lorna Coppinger – “Dogs: A New Understanding of Canine Origin, Behavior and Evolution”
Οι Coppinger, μέσα από την έρευνά τους για την εξέλιξη των σκύλων, ανέδειξαν τη σημασία των γενετικά προγραμματισμένων συμπεριφορών και πώς αυτές καθορίζουν τη μάθηση. Οι σκύλοι δεν είναι «λευκοί πίνακες» που διαμορφώνονται μόνο από θετική ενίσχυση.
- Αμφισβήτηση της αποκλειστικά θετικής εκπαίδευσης: Σύμφωνα με αυτούς, οι σκύλοι έχουν ενστικτώδεις συμπεριφορές που συχνά δεν μπορούν να κατασταλούν απλά με θετική ενίσχυση. Η αγνόηση της φύσης του ζώου και η επιμονή μόνο στη θετική ενίσχυση μπορεί να οδηγήσει σε ανεπαρκή έλεγχο της συμπεριφοράς.
- Ο ρόλος του περιβάλλοντος: Μελετώντας τα πρωτόγονα σκυλιά και τα ημι-άγρια είδη, έδειξαν ότι οι σκύλοι μαθαίνουν από ένα συνδυασμό αυτο-ενίσχυσης, περιβαλλοντικών διορθώσεων και κοινωνικής μάθησης, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με το δογματικό μοντέλο της θετικής εκπαίδευσης.
James Serpell – “The Domestic Dog: Its Evolution, Behaviour and Interactions with People”
Ο Serpell ανέλυσε τη συμπεριφορά των σκύλων και τη σχέση τους με τους ανθρώπους, βασισμένος σε συγκριτικές μελέτες μεταξύ ειδών.
- Το πρόβλημα της έλλειψης ορίων: Υποστηρίζει ότι η υπερβολική έμφαση στην αποκλειστική θετική ενίσχυση ενισχύει τη σύγχυση στους σκύλους, καθώς σε φυσικό πλαίσιο οι σχέσεις των σκύλων περιλαμβάνουν και όρια, διορθώσεις και κοινωνικές αλληλεπιδράσεις πέρα από ανταμοιβές.
- Κοινωνική μάθηση: Οι σκύλοι, όπως και οι λύκοι, μαθαίνουν μέσα από κοινωνικά σήματα, όχι μόνο από ανταμοιβές. Στη φύση, οι μητέρες δεν δίνουν συνεχώς θετική ενίσχυση στα κουτάβια αλλά χρησιμοποιούν διορθώσεις και επικοινωνία για να καθοδηγήσουν τη συμπεριφορά τους.
Ádám Miklósi – “Dog Behaviour, Evolution, and Cognition”
Ο Miklósi, ως ένας από τους κορυφαίους ερευνητές στη γνωστική ικανότητα των σκύλων, ανέδειξε τη σημασία της επικοινωνίας ανθρώπου-σκύλου.
- Εκπαίδευση βασισμένη στην κατανόηση της γνωστικής ικανότητας: Υποστηρίζει ότι οι σκύλοι δεν λειτουργούν αποκλειστικά βάσει θετικών ενισχύσεων αλλά μέσα από έναν συνδυασμό επικοινωνίας, συναισθηματικών δεσμών και καθοδήγησης. Αν ένα σκυλί δεν λάβει σαφή μηνύματα σχετικά με τα όρια, μπορεί να εκδηλώσει ανεξέλεγκτη ή ανεπιθύμητη συμπεριφορά.
- Η σημασία των αρνητικών αποτελεσμάτων στη μάθηση: Μέσα από έρευνες, έδειξε ότι οι σκύλοι μαθαίνουν και μέσω αποφυγής ανεπιθύμητων καταστάσεων (π.χ. η εμπειρία του να πέσει σε μια τρύπα θα τους κάνει να την αποφεύγουν). Αυτό καταρρίπτει τη δογματική αντίληψη ότι κάθε μορφή αρνητικής εμπειρίας στη μάθηση είναι επιβλαβής.
Συμπέρασμα
Η έρευνα αυτών των επιστημόνων δείχνει ότι η εκπαίδευση των σκύλων δεν μπορεί να βασίζεται αποκλειστικά στη θετική ενίσχυση. Οι σκύλοι, ως κοινωνικά ζώα με έμφυτες συμπεριφορές, μαθαίνουν από μια δυναμική αλληλεπίδραση θετικών και αρνητικών εμπειριών, όρια, διορθώσεις και κοινωνικά σήματα.
Η μονοδιάστατη θετική εκπαίδευση αγνοεί τη φυσική μάθηση των σκύλων και μπορεί να οδηγήσει σε προβληματικές συμπεριφορές, μειωμένη αυτορρύθμιση και σύγχυση. Αντίθετα, η προσέγγιση που βασίζεται στην κατανόηση της φύσης του σκύλου και στην ισορροπημένη καθοδήγηση είναι επιστημονικά πιο ορθολογική.