Μάζεψα λοιπόν όλες τις ερωτήσεις που χρειάστηκε να απαντήσω κατά την προετοιμασία του προγράμματος και ελπίζω να αντιστοιχούν σε εκείνες που μπορεί να σας απασχολούν. Εάν υπάρχει κάτι που δεν απάντησα, ευχαρίστως να το συμπεριλάβω στο κείμενο, εάν μου στείλετε την ερώτηση με email.
Τι είναι το πρόγραμμα εκπαίδευσης σκύλων “Γνώρισε το σκύλο σου…Άλλαξε τη ζωή σου”;
Το “Γνώρισε το Σκύλο σου…Άλλαξε τη Ζωή σου” είναι ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης σκύλων με παράλληλο σκοπό την πλήρη κατανόηση του σκύλου από τον άνθρωπο. Παράλληλα είναι ένας τρόπος να αντιληφθούμε την στρέβλωση που έχει προκαλέσει στην σκέψη μας η απομάκρυνσή μας από την φύση.
Πως γίνεται αυτό;
Το πρόγραμμα εκπαίδευσης σκύλων έχει δημιουργηθεί με άξονα την κατανόηση των ομοιοτήτων ανάμεσα στον άνθρωπο και τον σκύλο. Με αυτό τον τρόπο η κατανόηση της συμπεριφοράς του σκύλου γίνεται με απλό και άμεσο τρόπο που μετατρέπει σε σύντομο χρονικό διάστημα τον ιδιοκτήτη σε αυθεντία στην εκπαίδευση του σκύλου του. Για το δεύτερο κομμάτι (Άλλαξε την ζωή σου), μπορείς, ως εισαγωγή, να διαβάσεις το άρθρο “Ο άνθρωπος”.
Σε ποιους απευθύνεται;
Σε όλους όσους έχουν σκύλο. Αφορμή για την έναρξη του προγράμματος μπορεί να είναι η ανάγκη βασικής εκπαίδευσης ενός κουταβιού ή η εκπαίδευση ενός σκύλου φύλακα ή η διόρθωση συμπεριφοράς ή ακόμα και ένα πρόγραμμα που θα βοηθήσει έναν κηδεμόνα σκύλου να αποκτήσει την σχέση που δεν κατάφερε ακόμα να έχει με τον σκύλο του.
Είναι μέθοδος;
Όχι. Χρησιμοποιεί όλες τις σύγχρονες μεθόδους εκπαίδευσης σκύλων λειτουργώντας όμως με τρόπο εξατομικευμένο. Βασίζεται δηλαδή στην ιδιαιτερότητα κάθε σκύλου και ανθρώπου και δεν είναι μια τυποποιημένη πλατφόρμα εκπαίδευσης σκύλων. Μια μέθοδος δεν μπορεί να απευθύνεται σε κάτι ζωντανό και συνεχώς μεταβαλλόμενο. Δεν μπορείς να έχεις προαποφασίσει την μέθοδο που θα κάνεις κάτι σε συνεργασία με κάποιον, χωρίς να ξέρεις ποιος είναι αυτός ή τι συγκυρίες θα συναντήσετε στην κοινή σας προσπάθεια.
Έχει όμως αρχές στις οποίες βασίζεται και οι οποίες δεν είναι διαπραγματεύσιμες. Μερικές από αυτές όπως και ο ορισμός του τι θεωρώ εκπαίδευση παρουσιάζονται στο άρθρο Το τρίπτυχο της εκπαίδευσης.
Μπορείς να μιλήσεις λίγο πιο ειδικά για το ποιες είναι αυτές οι αρχές;
Οι βασικές αρχές του προγράμματος είναι:
Α. Διαμορφώνεται και υλοποιείται με βάση το δικό σου ζητούμενο και όχι με βάση τα πιστεύω του εκπαιδευτή όπως γίνεται συνήθως στα προγράμματα εκπαίδευσης. Το πρόγραμμα λοιπόν ξεκινάει με το δικό σου αίτημα. Εσύ αποφασίζεις τι χρειάζεσαι να μάθει ο σκύλος σου ώστε να κατανοήσετε καλύτερα ο ένας τον άλλον, χωρίς να σε παρασύρω εγώ με τις δικές μου απόψεις για το τι είναι σκύλος ή ποιος είναι ο σωστός τρόπος να ζήσεις με αυτόν.
Εφόσον μου ζητηθεί βέβαια μπορώ να σου αναλύσω τις δικές μου απόψεις. Είναι σημαντικό, όμως, να καταλάβεις μέσα από αυτή την διαδικασία ότι μοναδικός υπεύθυνος για την ζωή σου με τον σκύλο σου είσαι εσύ ο ίδιος. Η πείρα μου έχει δείξει ότι και η πιο γλαφυρή περιγραφή ή διδασκαλία δεν μπορεί να υποκαταστήσει την εμπειρία έτσι λοιπόν θα πρέπει να περάσεις από την διαδικασία ενός λάθος αιτήματος για να μάθεις να σκέφτεσαι και να βρίσκεις τι είναι αυτό που πραγματικά θα σε οδηγήσει σε αυτό που ονειρεύτηκες από την συνύπαρξη σου με τον σκύλο.
Στα πλαίσια των προγραμμάτων που έκανα για να δοκιμάσω πιλοτικά το πρόγραμμα πολλές φορές το αρχικό αίτημα διαφοροποιήθηκε κατά την διάρκεια. Με αυτό τον τρόπο εκτός από τις γνώσεις που κερδίζεις η σχέση σου με τον σκύλο σου κρατιέται ζωντανή και συνεχώς μεταβαλλόμενη και δεν καταλήγει σε μια καθημερινή ενασχόληση που έχει χάσει την αρχική της μαγεία.
Β. Εάν δίνεις επεξεργασμένη τροφή στον σκύλο σου η οποία περιέχει συντηρητικά ή δεν πληρεί συγκεκριμένες προδιαγραφές θα πρέπει να είσαι πρόθυμος να την αλλάξουμε μαζί, σταδιακά και με την συνεργασία του κτηνίατρου σου. Η διατροφή είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που μπορούν να διαμορφώσουν μια συμπεριφορά. Ένας σκύλος του οποίου η διατροφή βασίζεται σε υψηλό ποσοστό πρωτεϊνών και υδατανθράκων δεν μπορεί να κατηγορείται παράλληλα ως νευρικός και να ξεκινάει η εκπαίδευση του πριν την εξισορρόπηση της διατροφής του.
Επίσης, πολλές φορές συμπεριφορές όπως η επιθετικότητα δεν έχουν την αφετηρία τους στα βιώματα ενός σκύλου όπως οι περισσότεροι πιστεύουν αλλά σε απουσία διατροφικών στοιχείων που στηρίζουν ένα υγιές νευρικό σύστημα. Ένας τρίτος παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει την συμπεριφορά είναι η γνώστη σε όλους μας οξείδωση του οργανισμού. Οι γεμάτες συντηρητικά και προσθετικά γεύσεων τροφές, έχουν ως αποτέλεσμα το σώμα να βρίσκεται σε μια κατάσταση διαρκούς θεραπείας, χρησιμοποιώντας κάθε υγιές δυναμικό του στην αντιμετώπιση των χημικών “εχθρών”.
Το αποτέλεσμα είναι να παρουσιάζονται ελλείψεις στην κάλυψη άλλων λειτουργιών, μια από τις οποίες είναι και το κυρίαρχο για την συμπεριφορά και την μάθηση νευρικό σύστημα του σκύλου.
Γ. Ο εκπαιδευτής είναι ένας διακριτικός συνοδός κατά την διάρκεια του προγράμματος και σε καμία περίπτωση η εικόνα του στα μάτια του σκύλου σου δεν πρέπει να είναι πιο βαρύνουσα από την δική σου. Ο εκπαιδευτής βρίσκεται στο πλευρό σου καθοδηγώντας και προτείνοντας λύσεις διδάσκοντας χωρίς τον φόβο της μη κατανόησης, από την πλευρά σου, των γνώσεων του.
Μόνο σε ειδικές περιπτώσεις ο εκπαιδευτής θα πρέπει να είναι αυτός που θα διδάξει ολοκληρωμένα μια έννοια ή συμπεριφορά απευθείας στον σκύλο. Ο στόχος δεν είναι να θεωρήσει έμενα υπεράνθρωπο ούτε να υποκαταστήσω στα μάτια του την δική σου θέση. Έτσι, καταρχήν, πάντα αναζητούμε το εάν μπορείς να φτάσεις στο ποθητό αποτέλεσμα μέσα από τις υποδείξεις μου. Εάν αυτό δεν το καταφέρουμε τότε και μόνο τότε το λουρί περνάει στα δικά μου χέρια και πάλι όμως με τρόπο ώστε να μην διαβάλλω την δική σου εικόνα.
Πολύ άνθρωποι διαμαρτύρονται για το γεγονός ότι ο σκύλος τους έχει άλλη συμπεριφορά μπροστά στον εκπαιδευτή ή στον χώρο που εκπαιδεύεται και άλλη όταν μένουν μόνοι μαζί του. Ο καλύτερος τρόπος λοιπόν να διασφαλίσουμε ότι αυτό δεν θα συμβεί είναι τα παραπάνω.
Δ. Θα πρέπει να μάθεις να κατανοείς τον τρόπο με τον οποίο η δική σου συμπεριφορά αποτελεί συνεχή διδασκαλία για τον σκύλο σου. Το κομμάτι αυτό το ονόμασα Παθητική Εκπαίδευση και αφορά σε αντιδράσεις μας, βάσει των οποίων, ο σκύλος μας διαμορφώνει την συμπεριφορά του. Πίστεψέ με ότι και μόνο αυτό το κομμάτι θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν τέλεια εκπαιδευμένο σκύλο.
Επίσης, εσύ και ο σκύλος σου είστε ομάδα και στις αληθινές ομάδες είναι όλοι πρόθυμοι να αλλάξουν για το όφελος των υπολοίπων. Σε μεγάλο μέρος η μέχρι τώρα φιλοσοφία γύρω από την εκπαίδευση των σκύλων βασιζόταν στο τι, μονομερώς, πρέπει να αλλάξει στην συμπεριφορά τους ώστε να μην δημιουργούν κανένα πρόβλημα στην εύρυθμη καθημερινότητά μας. Με αυτόν τον τρόπο οι άνθρωποι καταλήγουν να βλέπουν τον σκύλο ως κάτι που μπορεί να προγραμματιστεί η συμπεριφορά του και αργά η γρήγορα το μεγαλείο της συνύπαρξης τους χάνεται.
Υπάρχουν δεκάδες αλλαγές που μπορεί ένας άνθρωπος να κάνει και που μπορούν να μεταμορφώσουν άμεσα την συμπεριφορά του σκύλου του, αλλά και να ανεβάσουν την ποιότητα ζωής του ίδιου. Παράλληλα, η κατανόηση δικών μας συμπεριφορών που διδάσκουν τον σκύλο μας, είναι ένα απίστευτο έδαφος αυτογνωσίας που είναι κρίμα να μην το επωφεληθεί κάποιος από την συνύπαρξη του με τον σκύλο. Εδώ ανοίγει και το κεφάλαιο “Άλλαξε την ζωή σου”.
Πως μπορεί να αλλάξει η ζωή μου;
Είναι το πιο πολύπλοκο κομμάτι του προγράμματος και δυστυχώς μπορεί να απαντηθεί μόνο κατά την διεξαγωγή του. Πίστεψε με δεν αποφεύγω την απάντηση αλλά η παραμικρή περιγραφή αυτή την στιγμή θα σε έβαζε σε μια διαδικασία μέσα από την οποία αυτό το κομμάτι θα χανόταν πριν καν ξεκινήσει. Το κλειδί, πάνω στο οποίο βασίστηκε αυτό το κομμάτι του προγράμματος, είναι ακριβώς αυτό που είπαμε στην αρχή… οι ομοιότητες. Ο καθρέφτης του εαυτού μας, είναι οι σχέσεις μας και όταν σχετίζεσαι με κάτι τόσο αγνό όπως ο σκύλος τότε ο καθρέφτης απεικονίζει κάθε λεπτομέρεια σου. Μετά εσύ αποφασίζεις για τις αλλαγές.
Πόσο διαρκεί;
Αυτό εξαρτάται από το ζητούμενο με το οποίο ξεκινάει το πρόγραμμα. Διαφορετικός χρόνος θα χρειαστεί εάν διεξαχθεί στο πλαίσιο μιας βασικής εκπαίδευσης ενός κουταβιού και διαφορετικός για μια διόρθωση συμπεριφοράς ενός ενήλικου σκύλου. Στόχος του προγράμματος, όμως, είναι να φτάσεις στο επιθυμητό αποτέλεσμα όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.
Πόσο διαρκεί κάθε μάθημα;
Δεν κάνω μαθήματα κοιτώντας το ρολόι και το ίδιο ακριβώς επιθυμώ και για εκείνους που συνεργάζομαι. Κάθε μάθημα διαρκεί μέχρι να γίνουν όλα τα δεδομένα του κατανοητά, από όλες τις πλευρές.(Άνθρωπο και Σκύλο).
Πού γίνονται τα μαθήματα;
Τα μαθήματα πραγματοποιούνται στον χώρο που ζεις και κινείσαι με τον σκύλο σου. Υπάρχει όμως και η αναγκαιότητα να επισκεφτούμε μαζί διάφορους και άλλους χώρους ώστε να εξασφαλίσουμε την καλύτερη κοινωνικοποίηση του.
Εάν κάνω το πρόγραμμα στα πλαίσια μια βασικής εκπαίδευσης ενός κουταβιού σε τι ηλικία μπορεί να ξεκινήσει ο σκύλος μου;
Μπορεί να ξεκινήσει από την πρώτη μέρα που έρχεται στο σπίτι σου. Το γεγονός ότι η εκπαίδευση γίνεται στον δικό σου χώρο, δίνει την ευχέρεια να μην υπάρχει ανάγκη ο σκύλος να βγει από το σπίτι πριν την ολοκλήρωση των εμβολίων. Έτσι μπορούμε να ξεκινήσουμε με την εκμάθηση κανόνων συμπεριφοράς στο σπίτι αλλά και τις πρώτες λεξούλες ώστε η ολοκλήρωση των εμβολίων να βρει έναν ήδη καλά προετοιμασμένο μαθητή.
Μπορώ να κάνω Βασική εκπαίδευση ή όποιο άλλο πρόγραμμα χωρίς τα υπόλοιπα δεδομένα του “Γνώρισε το Σκύλο σου…Άλλαξε τη Ζωή σου”;
Όχι…
Θα μπορούσα να κάνω ένα μάθημα και μετά να αποφασίσω εάν θα κάνω το πρόγραμμα;
Μπορείς να κάνεις ένα πρόγραμμα διάρκειάς ενός μαθήματος. Απλά διαλέγεις ένα απλό αίτημα το οποίο μπορεί να καλυφθεί μέσα σε ένα μάθημα και έτσι γνωρίζεις και την λειτουργία του προγράμματος. Είναι σημαντικό το κριτήριό σου να είναι ένα αποτέλεσμα και όχι απλά μια αίσθηση.
Το κόστος του προγράμματος ποιο είναι;
Όπως καταλαβαίνεις αυτό δεν μπορεί να απαντηθεί χωρίς να ξέρουμε το ζητούμενο. Σημαντικό όμως είναι να σου αναφέρω ότι δεν ανήκω στους προπληρωμένους επαγγελματίες. Για να το διασφαλίσω αυτό έχω βρει μια ιδιαίτερη φόρμουλα, που θα μου επιτρέψεις να συζητήσουμε από κοντά. Θέλω όμως να προσθέσω κάτι, εάν ανήκεις σε μια κατηγορία ευπαθών ομάδων, όπως είναι οι άνεργοι, να ξέρεις ότι η αμοιβή μου θα είναι συμβολική.
Χρήστος Κούτσης
Εκπαιδευτής Σκύλων